Decarbonisatie is het proces waarbij de uitstoot van broeikasgassen, zoals kooldioxide (CO2), wordt verminderd om de gevolgen van de klimaatverandering te verzachten. Gegevens uit de ruimte, ondersteund door digitale terrestrische technologieën, kunnen in dit proces een cruciale rol spelen door informatie te verschaffen over de verspreiding en de intensiteit van emissies, alsmede over de effecten van klimaatverandering.

Doelstellingen van de dienst

Er is een ongekende behoefte aan duurzame, groene en inclusieve economische groei om de uitdaging van het koolstofvrij maken van onze economieën aan te gaan. Verschillende actoren, waaronder regeringen, bedrijven en andere organisaties, zijn begonnen met het vaststellen van emissiereductiedoelstellingen om dit doel te bereiken.
Er is dringend behoefte aan ruimtevaart als een belangrijke pijler om bij te dragen tot de ontkolingsuitdaging waarmee de samenleving wordt geconfronteerd.

Deze verkennende studie zal helpen inzicht te krijgen in de mogelijkheden voor ruimtevaartsystemen upstream (verbeterd/nieuwe missieconcepten), downstream (ruimtevaartproducten/diensten), en/of de integratie van nieuwe technologische ontwikkelingen zoals AI, IoT, Digital Twins voor SatCom, SatEO en SatNav ter ondersteuning van het koolstofvrij maken van de economie en zal een leidraad zijn voor de volgende stappen met betrekking tot de meest relevante prioriteiten en onderwerpen die moeten worden aangepakt. Het zal de context en de meest urgente maatregelen aangeven die moeten worden genomen in het kader van de opportuniteit van groene waarde en duurzame mobiliteit, met de nadruk op energie en nutsvoorzieningen, gebouwen en voedselproductie.

Gebruikers en hun behoeften

De studie wil de belangrijkste broeikasgasproducerende sectoren betrekken bij de gebruikersgroepen en de decarbonisatie. Het is de bedoeling de belangrijkste geplande investeringen in de sectoren ter ondersteuning van de groene transitie in kaart te brengen. De sectoren energie en nutsvoorzieningen, gebouwen, industrie en voedselproductie zullen in detail worden geanalyseerd.

Decarbonisatievereisten in de voedselproductiesector omvatten:

• Vermindering van de broeikasgasemissies van landbouw en veeteelt
• Verbetering van de energie-efficiëntie
• Vermindering van voedselverspilling
• Bevordering van duurzame landbouw
• Verbetering van de waterefficiëntie
• Duurzame bevoorrading toepassen

Decarbonisatie-eisen in de bouw-, energie- en nutssector omvatten:

• Verbetering van de energie-efficiëntie van gebouwen
• Verschuiving naar hernieuwbare energiebronnen
• Verbetering van de elektriciteitsnetwerkinfrastructuur
• Duurzaam gedrag bevorderen
• Toepassing van slimme technologieën voor gebouwen
• Bevordering van duurzaam ontwerp
• Investeren in oplossingen voor energieopslag

Dienst/systeemconcept

De studie zal een routekaart ontwikkelen voor de uitvoering van de technische concepten op korte en lange termijn.

Dit diensten- en systeemconcept zal een uitgebreide en grondige beoordeling van het potentieel van satellietgegevens in het ontkolingsproces mogelijk maken en waardevolle inzichten en aanbevelingen opleveren ter ondersteuning van de besluitvorming en de uitvoering.

Toegevoegde waarde van de ruimte

Satellietgegevens kunnen waardevolle informatie opleveren voor het decarboniseren, ter ondersteuning van de monitoring, evaluatie en planning van diverse decarbonisatie-inspanningen. Satellietgegevens kunnen een meerwaarde opleveren voor het koolstofarm maken van de economie:

• Door gedetailleerde gegevens te verstrekken over de bronnen en de verspreiding van broeikasgasemissies, waardoor gebieden kunnen worden aangewezen waar koolstofarme inspanningen het grootste effect kunnen sorteren.
• Door de inzet van hernieuwbare energie te ondersteunen met gegevens over weerpatronen en de beschikbaarheid van hulpbronnen om de inzet van wind- en zonne-energie en andere hernieuwbare energiebronnen te onderbouwen.
• Zij kunnen de energie-efficiëntie verbeteren door het energiegebruik van gebouwen, infrastructuur en andere activa te monitoren en informatie te verstrekken over waar de energie-efficiëntie kan worden verbeterd.
• Ze kunnen veranderingen in landgebruik en bodembedekking monitoren, informatie verschaffen over veranderingen in landgebruik en bodembedekking, en helpen het effect van decarbonisatie-inspanningen op landgebruik en de gezondheid van ecosystemen te beoordelen.
• Ze kunnen duurzame landbouw ondersteunen door gegevens over de gezondheid van gewassen en landgebruik te monitoren en zo duurzame landbouwpraktijken te bevorderen en de koolstofvoetafdruk van de voedselproductie te verminderen.
• Zij kunnen toezicht houden op het beheer van natuurlijke hulpbronnen, informatie verstrekken over watervoorraden, landbouw/bosbouw en andere kritieke ecosystemen, en helpen deze hulpbronnen op een duurzame en koolstofarme manier te beheren.
• Zij kunnen klimaatmodellen genereren over de atmosfeer en het klimaat van de aarde, de nauwkeurigheid van klimaatmodellen verbeteren en helpen bij de inspanningen om de koolstofuitstoot te verminderen.

Huidige status

De studie is in januari 2023 van start gegaan en zal negen maanden duren. Op 17 en 18 april 2023 werdt in het Euro Space Centre in Transinne (België) een workshop over decarbonisatie georganiseerd. De workshop is bedoeld om de behoeften en eisen te verzamelen en zal een belangrijke stap zijn in de richting van de opstelling van een wereldwijd plan om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de gevolgen van de klimaatverandering te verzachten. De workshop is bedoeld om belanghebbenden uit de sectoren (voedselproductie, gebouwen, energie en nutsvoorzieningen), waaronder overheidsinstanties, de ruimtevaartindustrie, NGO's en de wetenschappelijke gemeenschap, bijeen te brengen om de uitdagingen en kansen in verband met het koolstofarm maken van de economie te bespreken.

Enkele van de belangrijkste doelstellingen van deze workshop waren :

• De huidige stand van de decarbonisatie-inspanningen beoordelen en hiaten en uitdagingen vaststellen die moeten worden aangepakt.
• Informatie verzamelen over de gegevens- en informatiebehoeften van belanghebbenden die betrokken zijn bij de decarbonisatie-inspanningen.
• Vaststellen op welke belangrijke gebieden aanvullende gegevens en informatie nodig zijn ter ondersteuning van de decarbonisatie-inspanningen.
• Mogelijkheden voor samenwerking tussen belanghebbenden ter ondersteuning van de decarbonisatie-inspanningen in kaart brengen.
• Overzicht van ruimtevaarttoepassingen voor het koolstofarm maken van de economie.
• Een routekaart ontwikkelen voor toekomstige decarbonisatie-inspanningen die rekening houdt met de behoeften en eisen van alle belanghebbenden.

De resultaten van deze workshop kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een wereldwijd plan voor het koolstofarm maken van de economie en ertoe bijdragen dat de inspanningen doelgericht en doeltreffend zijn en goed onderbouwd met de nodige gegevens en informatie.